قانون پارتو یا ۸۰/۲۰
قانون پارتو (Pareto Principle) یکی از مفاهیم کاربردی برای مدیریت زندگی و زمان است. این مفهوم از قانون ۸۰/۲۰ الهام گرفته شده است و این بحث را پیش می‌کشد که ۲۰ درصد از فعالیت‌های شما، ۸۰ درصد از نتایج شما را تشکیل می‌دهد، بهترین راه را برای مسیریابی اهداف خود به دست آورده‌اید.
اما عکس این ماجرا، یعنی داشتن ۸۰ درصد فعالیت برای رسیدن به ۲۰ درصد نتیجه، چیزی جز اتلاف وقت نیست . اصل پارتو یا قانون ۸۰/۲۰ که به قانون اندک بخش حیاتی یا اصل تُنُکی فاکتور نیز شهرت دارد. قانون اثبات شده علمی نیست ولی به طور معمول در بیشتر امور اجتماعی و اقتصادی صادق است.
تاریخچه قانون پارتو
این مفهوم به نام بنیان گذار آن، ویلفردو پارتو، اقتصاددان ایتالیایی، در سال ۱۸۹۵ نام گذاری شده است. قانون اثبات شده علمی نیست ولی به طور معمول در بیشتر امور اجتماعی و اقتصادی صدق می کند.
او متوجه شد مردم در جامعه به طور طبیعی به آنچه که او “چند حیاتی” یا ۲۰ درصد برتر (از نظر پول و نفوذ) می‌نامد، تقسیم می‌شوند و مابقی مردم “بسیاری بی‌اهمیت”، یا ۸۰ درصد پایین دست را تشکیل می‌دهند.
او بعدها به این نتیجه رسید که تمام فعالیت‌های اقتصادی تابع این اصل است. به این ترتیب ۸۰ درصد ثروت ایتالیا در آن زمان توسط ۲۰ درصد از مردم کنترل می‌شد.
تاثیر قانون پارتو در زندگی ما
ما می‌توانیم این قانون را تقریبا در هر شرایطی اعمال کنیم اما در وهله اول، درک این اصل ضروری است که برای یادگیری نحوه اولویت‌بندی باید مدیریت وظایف، روزها، هفته‌ها و ماه‌ها را در نظر گرفت. در کسب و کار نیز به همین منوال، برنامه‌ریزی استراتژیک اصلی مهم است. اصل پارتو در مدیریت زمان بسیار تأثیر گذار است و همه ما به خوبی می‌دانیم که استفاده بهینه از زمان و وقت تا چه اندازه اهمیت دارد.
اگر خوشبختانه جزو افرادی هستید که هر شب برای روز بعد خود برنامه ریزی می‌کنید، نباید قانون پارتو را فراموش کنید. تنها ۲۰% از کارهایی که روی کاغذ آورده‌اید، ۸۰% از نتایج مفید را برای شما به ارمغان می‌آورد. باید آن ۲۰% را جزو اولین کارهای خود قرار دهید.
دقت داشته باشید که این کارها حتما باید انجام شوند و نکته دیگر این است که روز خود را با انجام این کارها شروع کنید. مابقی کارها در رده‌های بعدی از اهمیت قرار دارند.
نکته طلایی قانون پارتو
زمانی که از قانون پارتو و اهمیت آن ۲۰% عوامل صحبت می‌کنیم، منظورمان این نیست که آن ۸۰% را به طور کلی فراموش کنیم. بلکه باید آن را نیز به موازات هم پیش ببریم، اما توجه و تمرکز اصلی ما بر روی آن ۲۰% است. این موضوع مانند این است که یک کارآفرین، فقط به آن ۲۰% کارکنان خود که ۸۰% نتایج را به وجود می‌آورند توجه کرده و مابقی کارمندان خود را به صورت کلی فراموش کند!
هدف گذاری با قانون پارتو
کاربرد اصل پارتو در هدف گذاری نیز به این صورت است که شما باید به اهدافی بیشتر توجه داشته باشید که ۸۰% از خوشبختی شما را تأمین می‌کند. آن اهداف با اینکه انگشت شمار هستند، اما بیشترین تأثیر را برای شما ایجاد می‌کنند.
این هدفگذاری‌ها می‌تواند در مورد این حوزه‌ها باشد: سلامتی و تندرستی، موفقیت شغلی، ارتباط مؤثر با دیگران، بالا بردن مهارت و کمک به دیگران و هم چنین توجه به قانون ۸۰/۲۰ در فروش می‌تواند برای شما طوفان به پا کند.
دقت داشته باشید که طبق قانون پارتو، شما دارای مشتریانی هستید که ۸۰% از درآمد شما متعلق به خرید‌های آن‌ها است. بنابراین لازم است که به این دسته از مشتریان خود دقت خاصی داشته باشید.
اگر سیستم باشگاه مشتریان خود را به دقت مورد بررسی قرار دهید، به راحتی می‌توانید این مشتریان را شناسایی کنید. در مرحله بعد باید برای این دسته از افراد نامی انتخاب کنید، مثلا مشتریان طلایی. به این دلیل که این مشتریان واقعا از جنس طلا هستید و بیشترین سود را برای شما فراهم می‌کنند.
شما به هیچ عنوان نباید این مشتریان را از دست دهید و باید آن‌ها را همیشه از خود راضی نگاه دارید. البته باز هم خاطر نشان می‌کنیم که نباید از آن ۸۰% مشتریان خود غافل شوید. چون ممکن است آن‌هم روزی به دسته مشتریان طلایی شما ملحق شوند.
تاثیر قانون پارتو در فروش
توجه به قانون ۸۰/۲۰ در فروش می‌تواند برای شما طوفان به پا کند. دقت داشته باشید که طبق قانون پارتو، شما دارای مشتریانی هستید که ۸۰% از درآمد شما متعلق به خرید‌های آن‌هاست. بنابراین لازم است که به این دسته از مشتریان خود دقت خاصی داشته باشید.
اگر سیستم باشگاه مشتریان خود را به دقت مورد بررسی قرار دهید، به راحتی می‌توانید این مشتریان را شناسایی کنید. در مرحله بعد باید برای این دسته از افراد نامی انتخاب کنید، مثلا مشتریان طلایی. به این دلیل که این مشتریان واقعا از جنس طلا هستید و بیشترین سود را برای شما فراهم می‌کنند.
شما به هیچ عنوان نباید این مشتریان را از دست دهید و باید آن‌ها را همیشه از خود راضی نگاه دارید. البته باز هم خاطر نشان می‌کنیم که نباید از آن ۸۰% مشتریان خود غافل شوید. چون ممکن است آن‌هم هم روزی به دسته مشتریان طلایی شما ملحق شوند.
چه زمانی باید از نمودار پارتو استفاده کرد؟
- هنگامی که مشکلات یا دلایل زیادی وجود دارد و می‌خواهید به مهمترین آن‌ها توجه کنید
- هنگامی تجزیه و تحلیل داده‌ها در مورد فراوانی مشکلات یا علل یک فرآیند
- هنگام تجزیه و تحلیل دلایل گسترده با نگاه به مؤلفه‌های خاص آن‌ها
- هنگام برقراری ارتباط با دیگران در مورد داده‌های خود
روش رسم نمودار PARETO
- تصمیم بگیرید که چه طبقه بندی‌ای را برای گروه بندی موارد استفاده خواهید کرد.
- تصمیم بگیرید که چه اندازه‌گیری مناسب است. اندازه‌گیری‌های متداول عبارتند از فراوانی، کمیت، هزینه و زمان.
- تصمیم بگیرید که چه دوره‌ای را نمودار پارتو پوشش می‌دهد: یک چرخه کار؟ یک روز کامل؟ یک هفته؟
- داده‌ها را جمع‌آوری کنید، هر بار طبقه‌بندی را ضبط کنید یا داده‌هایی را که از قبل وجود دارند؛ یکپارچه کنید.
- اندازه گیری‌های جزئی برای هر طبقه را انجام دهید.
- برای اندازه گیری‌هایی که جمع کرده‌اید مقیاس مناسبی را تعیین کنید.
- برای هر دسته میله‌ها را بسازید و برچسب بزنید. بلندترین را در سمت چپ و به همین ترتیب ادامه دهید. اگر دسته‌های زیادی با اندازه گیری‌های کوچک وجود داشته باشد، می‌توانند به عنوان “سایر” طبقه‌بندی شوند.
- برای هر دسته‌بندی درصد را محاسبه کنید.
- محاسبه و جمع کردن مبالغ تجمعی.
نقش قانون پارتو در کسب و کار
ارزش اصل پارتو در مدیریت کسب و کار با یادآوری و اهمیت توجه افراد بر لزوم حفظ تمرکز بر ۲۰% مهم کسب و کار خود را تثبیت می‌کند.
برای مثال یکی از موضوعات مهمی که باید در کسب و کار مورد دقت قرار گیرد این است که از مجموعه کارهایی که در یک روز در محیط کار انجام می‌گیرد تنها ۲۰% آن‌ها مهم بوده و آن ۲۰%، ۸۰% نتایج را برای ما و سازمان ما نتیجه دارند. بنابراین بسیار مهم است که آن ۲۰% کار را شناخته و تمرکزمان نیز کاملاً بر آن‌ها متمرکز باشد.
این مورد در برنامه‌ریزی و تعیین KPI کارمندان بسیار اهمیت دارد. باید همواره در نظر داشته باشیم اگر کاری از قلم افتاده و به طور کامل انجام نگرفته آیا جزو این ۲۰% هست یا خیر. اگر جزو این ۲۰% باشد حتماً باید کار به دقت انجام گیرد.
یادمان باشد که تنها سخت کار کردن و هوشمندانه کار کردن اهمیت ندارد، بلکه باید تمرکزمان را برای کارهای هوشمندانه خرج کنیم.
یکی از عوامل مهم در موفقیت یک کسب‌وکار، کارکنان آن مجموعه هستند. مسئولیت‌پذیر بودن، ماهر بودن و باتجربه بودن کارکنان با رشد و موفقیت یک کسب‌وکار در رسیدن به اهدافش رابطه مستقیم دارد.
اصل پارتو یا قانون ۸۰/۲۰ در محیط کار به این معنی است که ۸۰ درصد مسئولیت و کار بر عهده ۲۰ درصد از کارمندان است.
این موضوع به این معنی است که بیشتر کاری که در یک مجموعه انجام می‌شود را تنها تعداد کمی از کارمندان انجام می‌دهند. این افراد معمولاً رهبران، مدیران و افرادی هستند که نظراتشان حائز اهمیت است. با این حال، در اغلب اوقات شناخت این ۲۰ درصد از کارکنان کار دشواری است. برای مثال، ممکن است که در یک دپارتمان مدیر یا رهبر گروه به درستی کار نکند و بیشتر تصمیم‌گیری‌ها از سوی نایب او صورت بگیرد. شاید تعجب کنید، اما این اتفاق کاملاً مرسوم است.
یکی دیگر از تفسیرهای اصل پارتو در محیط کار چنین بیان می‌کند که «بیشتر مشکلات در یک سازمان توسط تعداد کمی از کارکنان ایجاد می‌شود». به زبان ساده، آن‌ها کار نمی‌کنند یا کم کاری می‌کنند و یا اشتباهات زیادی را مرتکب می‌شوند. همین موضوع سبب از بین رفتن زمان، انرژی و منابع می‌شود.
اما راه کار حل این معضل چیست؟ تشویق کارکنان به رشد، مسئولیت‌پذیری و مشارکت در کارها یکی از دستاوردهای بزرگ استفاده از قانون ۲۰/۸۰ در محیط کار است. در ادامه به شما خواهیم گفت چگونه می‌توانید با استفاده از اصل پارتو در محیط کار عملکرد کارکنان خود را بهبود بخشید.
عادت های رفتاری ما و قانون پارتو
چگونه می‌توان اصل پارتو را به بحث عادات ارتباط داد؟ عادت‌های ما یعنی کارهایی که آن‌ها را هر روز و چه بسا بی اختیار انجام می‌دهیم. طبق اصل پارتو ۸۰% از نتایج کارهای ما، مربوط به ۲۰% از عادات‌های ما است.
اگر در زندگی خود نتیجه‌ای نمی‌گیرید و مدام روزهای تکراری را تجربه می‌کنید، وقتش رسیده است که نگاهی دقیق به عادت‌های خود داشته باشید. آیا شما عادت کرده اید که ساعات خود را به کارهای غیر مهم و صرفا جهت وقت گذرانی اختصاص دهید؟ اگر این جمله را تصدیق می‌کنید، پس طبق قانون ۸۰/۲۰ نباید انتظار موفقیت مالی را داشته باشید. وقت آن رسیده است که یک کاغذ بردارید و در آن بنویسید که چه عادت‌هایی را باید در خود به وجود آورید که به ۸۰% از نتایج مطلوب دست پیدا کنید.
